عقدة برتری یا عقدة حقارت؟ واکاوی اشعار خاقانی بر اساس روانشناسی فردنگر

نویسندگان

  • رضا جمشیدی دانش‌آموختة کارشناسی ارشد ادبیّات تطبیقی دانشگاه علاّمه طباطبائی، تهران
  • روح‌الدّین حیدری دانش‌آموختة کارشناسی‌ارشد روانشناسی شخصیّت دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
چکیده مقاله:

پس از اینکه عبدالحسین زرّین‌کوب به موضوع عقدة حقارت خاقانی اشاره کرد، عدّه‌ای با این دیدگاه، مخالف و برخی با آن موافق بوده‌اند. یکی از روانشناسانی که نگاهی علمی نسبت به عقدة حقارت داشته، آلفرد آدلر است. او در «روانشناسی فردنگر» خود با بررسی سبک زندگی، به تحلیل ویژگی‌های روانی افراد می‌پرداخته است. در روانشناسی فردنگر معیار اصلی سنجش سلامت روانی افراد، علاقة اجتماعی است. تلاش برای برتری، دیگر ویژگی مهم روانشناسی فردنگر است. بر این اساس، افرادی که از سلامت روانی برخوردارند، برای موفّقیّت‌های جمعی تلاش می‌کنند و افرادی که از سلامت روانی برخوردار نیستند، برای برتری‌های شخصی. روانشناسی فردنگر بهترین دیدگاه برای تحلیل روانشناختی اشعار خاقانی و روشن شدن موضوع عقدة حقارت اوست. جمع‌آوری داده‌ها در این مقاله به شیوة کتابخانه‌ای صورت گرفته است و در آن با روش پژوهش تحلیلی‌ـ توصیفی به تحلیل روانشناختی مؤلّف (شاعر) پرداخته شده است. هرچند برخی از نشانه‌های عقدة حقارت در اشعار خاقانی وجود دارد، امّا این شواهد به ‌اندازه‌ای نیست که بتوان دربارة آن با قطعیّت سخن گفت و با توجّه به ضعف علاقة اجتماعی در برخی از اشعار خاقانی و علاقة فردی مبالغه‌آمیز او و نیز میل به برتری‌جویی شخصی وی، می‌توان نتیجه گرفت که این شاعر برجسته تا اندازه‌ای گرفتار عقدة برتری بوده است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

عقده برتری یا عقده حقارت؟ واکاوی اشعار خاقانی بر اساس روانشناسی فردنگر

پس از اینکه عبدالحسین زرّین کوب به موضوع عقده حقارت خاقانی اشاره کرد، عدّه ای با این دیدگاه، مخالف و برخی با آن موافق بوده اند. یکی از روانشناسانی که نگاهی علمی نسبت به عقده حقارت داشته، آلفرد آدلر است. او در «روانشناسی فردنگر» خود با بررسی سبک زندگی، به تحلیل ویژگی های روانی افراد می پرداخته است. در روانشناسی فردنگر معیار اصلی سنجش سلامت روانی افراد، علاقه اجتماعی است. تلاش برای برتری، دیگر ویژگ...

متن کامل

 بررسی و تحلیل شخصیت ابن رومی بر اساس نظریة عقدة حقارت آدلر

ادبیات به دلیل ماهیت و حوزة گسترده‌اش، با سایر رشته‌های علوم انسانی اشتراک و تناسب موضوعی دارد. از این رو، قابلیت انجام پژوهش‌های بین رشته­ای در آن امکان پذیر است. در این میان رابطة ادبیات و علم روان‌شناسی از اهمیت و عمق زیادی برخوردار است؛ بگونه­ای که نقد و تحلیل اثر ادبی از منظر روانشناسی برای شناخت شخصیت صاحب اثر، یکی از برجسته­ترین روش­های نقدی است. اشعار شاعران یکی از آثار ادبی است که بازت...

متن کامل

 بررسی و تحلیل شخصیت ابن رومی بر اساس نظریة عقدة حقارت آدلر

ادبیات به دلیل ماهیت و حوزة گسترده‌اش، با سایر رشته‌های علوم انسانی اشتراک و تناسب موضوعی دارد. از این رو، قابلیت انجام پژوهش‌های بین رشته­ای در آن امکان پذیر است. در این میان رابطة ادبیات و علم روان‌شناسی از اهمیت و عمق زیادی برخوردار است؛ بگونه­ای که نقد و تحلیل اثر ادبی از منظر روانشناسی برای شناخت شخصیت صاحب اثر، یکی از برجسته­ترین روش­های نقدی است. اشعار شاعران یکی از آثار ادبی است که بازت...

متن کامل

عقدة النقص فی روایة «ما لا تذروه الریاح» فی ضوء نظریة آلفرید آدلر

تحکی روایة «ما لا تذروه الریاح» التی ألّفها محمد عرعار الآثار النفسیة للاحتلال الفرنسی علی أبناء الجزایر حیث تمثّلت بشخصیّة «بشیر». عقدة النقص من المؤشرات الأساسیة للاستعمار التی تسرّبت فی نفوس أکثر مستوطنی هذه البلاد ویمکن دراسة جوانبها المختلفة بناء علی نظریة الفرید آدلر. یعتقد آدلر أن وجود الاحساس بالنقص فی کل شخصیۀ أمر طبیعی، ولکن إذا أختیر الطریق الخطأ للعلاج، سیؤدی هذا الأمر إلی عقدۀ النقص. ه...

متن کامل

تحلیل شخصیت دمنه با تکیه بر نظریة روانشناسی فردی آلفرد آدلر

شخصیت از عناصر اساسی داستان است. هر داستان با توصیف رفتار و گفتار شخصیت‌ها شکل می‌گیرد. کتاب «کلیله و دمنه» از جمله آثاری است که شخصیت‌های فراوانی در آن حضور دارند. اگر چه اغلب شخصیت‌ها در داستان‌های این اثر، انواع حیوانات هستند؛ اما در واقع هر کدام از شخصیّت‌ها نماد یکی از تیپ‌های شخصیتی موجود در جامعه است و می‌توان هر کدام از این شخصیت‌ها را براساس انواع نظریات علمی شخصیت مورد بررسی قرار داد. ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 20  شماره 67

صفحات  85- 106

تاریخ انتشار 2016-06-05

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023